www.islam1.fora.pl

Noor Ul Ain

Historia judaizmu liczy około czterech tysięcy lat. Judaizm stanowi najstarszą monoteistyczną religię świata. Chociaż w 1948 roku utworzono państwo Izrael, zamieszkała w nim niespełna jedna czwarta Żydów rozsianych po świecie. Największe ich skupisko znajduje się w USA, gdzie mieszka 30% ogółu Żydów.
Żydzi wierzą, że stanowią naród wybrany przez Boga, mający odegrać wyjątkową rolę w boskich zamierzeniach. Żydem jest każdy, kto ma matkę pochodzenia żydowskiego. Niemniej obecnie wielu Żydów nie kultywuje dawnych praktyk religijnych. Kluczową rolę w utrzymaniu żydowskiej tożsamości odgrywa przestrzeganie określonego sposobu życia – udział w świętach, zachowywanie nakazów dotyczących pożywienia i dopełnianie określonych rytuałów – nawet jeśli leżące u podstaw tych zwyczajów wierzenia religijne nie są już powszechnie wyznawane.

W tradycji żydowskiej szczególne miejsce zajmują zwłaszcza dwie postacie: Abraham, przodek narodu żydowskiego, oraz Mojżesz, który określił podstawy żydowskich wierzeń religijnych. Mojżesz wywiódł również Żydów z niewoli egipskiej i doprowadził ich do granic Ziemi Obiecanej.

Historię Żydów rozpoczynają dzieje Abrahama, który usłuchał wezwania Boga, opuścił swoją ojczyznę i osiedlił się w krainie Kanaan, Ziemi Obiecanej. Abraham, jego syn Izaak i wnuk Jakub uważani są za protoplastów narodu wybranego. Jakub otrzymał od Boga imię Izrael i obietnicę spłodzenia wielu synów. Dwunastu synów Jakuba dało początek dwunastu pokoleniom izraelskim.

Mojżesz
Kiedy Mojżesz usłyszał głos Boga przemawiający do niego z gorejącego krzewu, Izraelici przebywali w Egipcie, zmuszani do niewolniczej pracy. Na polecenie Boga Mojżesz udał się do faraona i zażądał uwolnienia Izraelitów. Faraon zgodził się na ich wyjście z Egiptu dopiero po zesłaniu przez Boga na jego kraj dziesięciu plag. Następne czterdzieści lat Izraelici spędzili na wędrówce przez pustynię do Ziemi Obiecanej. W czasie tej wędrówki Mojżesz na górze Synaj zawarł z Bogiem przymierze i otrzymał Dziesięć Przykazań spisanych na kamienych tablicach. Wówczas też zostały określone podstawowe przepisy religijne, rytualne, moralne i społeczne, nieraz bardzo złożone, przestrzegane do dzisiaj przez ortodoksyjnych Żydów.

Sędziowie i królowie
Po zajęciu przez Izraelitów Kanaan, Ziemi Obiecanej (później nazwanej Palestyną) władzę sprawowali początkowo sędziowie, wśród nich Gedeon, Samson i Samuel. Następnie państwem rządzili królowie. Pierwszym królem Izraela był Saul, a po nim Dawid, który z kolei przekazał tron swojemu synowi Salomonowi. Dawid był jednym z najwybitniejszych królów izraelskich. Przypisuje się mu też autorstwo wielu psalmów, które weszły w skład Biblii. Salomon wybudował w Jerozolimie wspaniałą Świątynię. Po śmierci Salomona królestwo izraelskie zaczęło powoli chylić się ku upadkowi. Doszło do podziału państwa. Powstałe na północy królestwo Izraela zostało w 721 roku p.n.e. zniszczone przez Asyrię. Południowe królestwo Judy przetrwało do 587/586 roku p.n.e., kiedy podbili je Babilończycy. Wielu jego mieszkańców zostało uprowadzonych do niewoli babilońskiej.

Świątynia
W następnych latach Świątynia w Jerozolimie dwukrotnie była niszczona i dwukrotnie podejmowano dzieło jej odbudowy. Najszerzej zakrojone prace nad rekonstrukcją Świątyni rozpoczął Herod Wielki. Jednak nie udało się ich doprowadzić do końca. W 70 roku n.e. Świątynia została ostatecznie zniszczona przez Rzymian. Nie odbudowano jej już więcej, a jedyną pozostałością budowli jest zachodni mur – Ściana Płaczu. Po zburzeniu Świątyni, będącej miejscem składania ofiar, modlitw i studiowania Pisma, jedyną częścią narodowego dziedzictwa która nie zginęła, pozostały księgi biblijne. Judaizm zaczął się rozwijać wokół interpretacji Tory i ustnej tradycji nawiązującej do Biblii, strzeżonej przez rabinów. Synagogi stały się miejscem nauki i kultu.

Pisma Święte

Pismami świętymi judaizmu są księgi hebrajskiego kanonu Biblii. Judaizm bywa nazywany religią Pisma Świętego.

Żydzi nadają Biblii nazwę TaNaK. Składają się na nią trzy grupy ksiąg. Prawo czyli Tora, Prorocy czyli Newiim oraz Pisma czyli Ketuvim

Tora
Torah oznacza po hebrajsku 'prawo' bądź 'naukę'. Zawarto w niej wiedzę o Bogu i jego związkach ze światem i ludźmi. W ścisłym sensie termin Tora odnosi się do pięciu ksiąg Mojżesza (księgi: Rodzaju, Wyjścia, Kapłańska, Liczb oraz Powtórzonego Prawa) stanowiących pierwsze pięć ksiąg Biblii. Tora pochodzi od Boga. Razem z szabatem Tora uważana jest przez Żydów za największy dar Boga.
Głośnej lekturze fragmentów Tory przypada główna rola w judaistycznych nabożeńswach. Podczas odprawianych w synagodze ceremonii w szabasowy ranek i popołudnie, rano w dni świąteczne oraz w poniedziałki i czwartki głośno odczytuje się teksty Tory ze zwojów, rodałów (Sefer Tora) przechowywanych w aron ha-kodesz. Możliwość przeczytania fragmentu Tory uważana jest za dużę wyróżnienie; w tradycji ortodoksyjnej przysługuje jedynie mężczyznom. Odczytujący Torę posługuje się specjalną ozdobną pałeczką, zwaną jad, służącą do wskazania wybranej części tekstu.

[link widoczny dla zalogowanych]

Uploaded with [link widoczny dla zalogowanych]

Prorocy
Do kanonu ksiąg prorockich należą: księgi proroków wczesnych: Jozuego, Sędziów, dwie Samuela i dwie Królewskie, oraz księgi proroków późniejszych: Izajasza, Jeremiasza, Ezechiela oraz 12 proroków mniejszych. Pierwsze mają charakter historyczny, natomiast późniejsze, zawierają przede wszystkim pouczenia i wezwania do nawrócenia. Określone teksty z tych ksiąg odczytywane są w synagodze podczas szabatu oraz w dni świąteczne.

Pisma
Pismom, trzeciej części TaNaK przypisuje się mniejsze znaczenie, chociaż należą do nich również Psalmy, regularnie wykorzystywane podczas odprawianych w synagodze nabożeństw. Fragmenty Pism odczytywane są w czasie obchodów różnych świąt.

Talmud
Przez stulecia liczne przepisy regulujące rozmaite kwestie związane z codziennymi praktykami religijnymi oraz życiem społecznym i indywidualnym przekazywano ustnie z pokolenia na pokolenie. Około 200 roku n.e., ową ustną tradycję spisano i tak powstała Miszna. Wkrótce zaczęły narastać nowe komentarze odnoszące się do Miszny, które utworzyły zbiór zwany Gemarą. Miszna i Gemara tworzą razem Talmud, uważany przez Żydów za równorzędną część objawienia i autorytatywną podstawę życia codziennego i prawa.
[/u]

Noor Ul Ain

SYNAGOGA

Synagoga jest miejscem modlitwy, nauczania i zebrań i stanowi obok domu główny ośrodek żydowskiego życia religijnego. W domu odprawiana jest większość najważniejszych dla judaizmu obrzędów, akcentujących indywidualny wymiar wiary w Boga.

Podczas pobytu w niewoli babilonskiej, w VI wieku p.n.e. Żydzi pozbawieni byli możliwości ceremonii w jerozolimskiej Świątyni. Zaczęli zatem spotykać się na uroczystości religijne w synagogach. Wiele odprawianych w synagogach ceremonii opartych jest na rytuałach celebrowanych w Świątyni. Także termin odprawiania nabożeństw nawiązuje do terminów składania ofiar w Świątyni. Świątynia jerozolimska, po zniszczeniu jej w 70 roku n.e. przez Rzymian, nie została już nigdy odbudowana, toteż synagogi przejęły rolę głównych ośrodków życia religijnego wspólnoty żydowskiej.

Aron ha-kodesz i zwoje Tory
Główny punkt każdej synagogi wyznacza aron ha-kodesz ("święta skrzynia"), umieszczona przy ścianie wschodniej, wskazująca symbolicznie kierunek Jerozolimy. Ma ona formę szafy zasłoniętej kotarą. Aron ha-kodesz przypomina wiernym o Świętym Świętych, znajdującym się w jerozolimskiej Świątyni. W miejscu tym przechowywano Arkę Przymierza, zawierającą kamienne tablice na których spisano Dziesięć Przykazań. Podobnie aron ha-kodesz umieszczona w synagodze zawiera zwoje Tory - Sefer Tora. Przepisane ręczne zwoje Tory nawinięte są na drewniane wałki ("drzewa życia"), wieńczone koroną - symbolizującą potęgę Boga, i owinięte w aksamit, przyozdobiony napierśnikiem, przypominającym napierśnik noszony przez arcykapłana w Świątyni. Stare, nie nadające się już do dalszego wykorzystania w nabożeństwie zwoje nie są niszczone, lecz składane do grobu w ceremonii pogrzebowej, przypominającej uroczystości towarzyszące pochówkom zmarłych ludzi.
W czasie nabożeństwa w synagodze zwoje są wyjmowane. Wszyscy wierni wstają wówczas na znak szacunku dla Tory. Możliwość otwarcia i zamknięcia aron ha-kodeszu oraz odczytania Tory podczas nabożeństwa szabatowego uważana jest za szczególne wyróżnienie.

Bima i wieczne światło
Tora odczytywana jest w synagodze ze specjalnego podwyższenia nazywanego bimą. Tradycyjnie bimę umieszczano na środku synagogi. W synagogach postępowych sytuuje się ją obok aron ha-kodesz. W rezultacie osoba czytająca Torę w synagogach ortodoksyjnych stoi tyłem do wiernych, a w postępowych zwrócona jest do nich twarzą.
Nad aron ha-kodesz pali się nieustannie wieczne światło, ner tamid, symbolizujące wieczną obecność Boga i przypominające wiernym o siedmioramiennym świeczniku, palącym się stale w jerozolimskiej Świątyni. Umieszczone w pobliżu w ścianie dwie kamienne tablice symbolizują Dziesięć Przykazań

[link widoczny dla zalogowanych]

Noor Ul Ain

Szabat

Zgodnie z Torą, Bóg zakończył dzieło stworzenia świata szóstego dnia i siódmego dnia odpoczywał. Szabat dla Żydów zatem to dzień odpoczynku. Nakaz jego przestrzegania znalazł się wśród Dzięsięciu Przykazań

Szabat rozpoczyna się w piątek po zachodzie słońca i trwa do soboty wieczorem. W tradycji żydowskiej przywołuje się dwa powody, dla których wierni powinni ściśle przestrzegać szabatu.
1. Sam Bóg odpoczywał siódmego dnia po stworzeniu świata. Pierwsi rabini rozwinęli nawet koncepcję, iż odpoczynek również stanowi twórczy akt Boga.
2. Po uwolnieniu Żydów z egipskiej niewoli, Bóg nakazał przestrzegać szabatu, tak aby każdy, nawet niewolnicy i zwierzęta, mogli odpocząć po pracy.

Świętowanie szabatu
Ceremonie związane z obchodami szabatu zajmują centralne miejsce w żydowskim życiu religijnym. Przypominają one stale Żydom o stworzeniu świata przez Boga i przymierzu zawartym przez Niego z narodem wybranym. Wierni powinni oddawać się studiom nad Torą oraz modlitwom i uczestniczyć w nabożeństwach. Tradycyjne prawo żydowskie, odwołujące się do nauk pierwszych rabinów, zabrania wykonywania w tym dniu jakiejkolwiek pracy. Pobożni Żydzi nie prowadzą zatem w szabat żadnych przedsięwzięć gospodarczych, nie robią zakupów, nie wykonują prac domowych, a nawet nie korzystają z żadnych środków transportu, elektryczności czy telefonów.
W domu przed rozpoczęciem szabatu kobiety zapalają przynajmniej dwie świece i odmawiają modlitwy za pomyślność rodziny. Towarzyszący modlitwom gest przesuwania nad świecami rąk symbolizuje zbieranie do domu duchowego światła szabatu.
Następnie ojciec rodziny udziela jej błogosławieństwa i rodzina przystępuje do świątecznego posiłku. Biorą w nim udział wszyscy członkowie rodziny. Uczcie towarzyszy śpiew specjalnych pieśni.
Rano w sobotę cała rodzina udaje się do synagogi. W czasie nabożeństwa po odczytaniu fragmentów Tory siedem osób odmawia modlitwę, składając Bogu podziękowanie za wyjątkowy dar szabatu. Następnie odczytywany jest fragment z ksiąg Proroków. Nabożeństwo kończy błogosławieństwo kielicha z winem (kiddusz).

Szabat kończy specjalna ceremonia zwana habdalą, "rozdzieleniem".
Najmłodszy członek rodziny gasi świece, zanurzając je w winie, a rodzice obchodzą wszystkich z pudełkiem wonnych ziół, dając im je do wąchania. Mają one przypominać wszystkim o słodkości kończącego się właśnie dnia szabatu. Ceremonia habdali oddziela szabat od następującego po nim powszedniego dnia pracy.